Hamas'ın Lübnan'da Yeni Gündemi

Shlomi Eldar - Al Monitor

Ä°srail Savunma Bakanı Avigdor Liberman Hamas’ın güney Lübnan’da Ä°srail’e saldırı için yeni bir askeri altyapı çalışması içinde olduÄŸunu söyledi. 9 Ocak’ta Haham Raziel Åževak’a Batı Åžeria’da suikast düzenleyen Filistinli hücreyi dağıtma operasyonunda yaralanan özel operasyon birliÄŸi askerini ziyareti esnasında hastanede yaptığı açıklamalarda Liberman “örgüt, Gazze’de baskı altında ve Ä°srail’e saldırı düzenleme konusunda zor bir süreç geçiriyor” ifadelerini kullandı.

GeçtiÄŸimiz yazılarda da deÄŸindiÄŸim gibi, Ä°srail karakolu yakınlarında Havat Gilad’a düzenlenen saldırıda da sorumluluk Hamas’a ait. Hamas son zamanlarda Ä°srail’e karşı düzenlenen operasyonlardaki parmağını gizleme çabasına girmiyor artık. Havat Gilad’a düzenlenen saldırı, Hamas’ın 2014’ten bu yana, bir operasyondaki dahlini gizlemek zorunda hissetmediÄŸi ilk saldırıydı ve Hamas, bundan böyle de benzer saldırılar düzenleme niyetinde olduÄŸunu sergiledi.

Liberman, örgütün mevcut taktik ve stratejisine atıfta bulunarak bu süreci Gazze’den yürütme noktasında karşı karşıya kaldığı zorlukları dile getirdi. Ä°kinci intifada sürecinde (2000-2005), Hamas Ä°sraillilere yönelik saldırıların çoÄŸunu Gazze’de deÄŸil Batı Åžeria’da düzenlemiÅŸti. Bugün de Hamas için Gazze’den sınırı ve diÄŸer zorlukları aşıp bir ÅŸeyler yapmak neredeyse imkansız. Ayrıca, Gazze’den kazılan tüneller de yalnızca savaÅŸ sürecinde operasyonel düzeyde kullanılmak üzere hazırlanıyor. O bile nisbeten sınırlı bir etkiye sahip denilebilir.

Hamas’ın askeri kanat merkez karargahı her zaman için Gazze’de oldu. Fakat operasyonel hücrelerin kurulması ve istiÅŸhad operasyonları için adam yetiÅŸtirme gibi altyapısal süreçler Batı Åžeria merkezliydi. Bu hareket ÅŸimdiye kadar Lübnan’ı hiçbir zaman askeri kanadın gerekli durumlarda operasyonel ihtiyaçlar için kouÅŸlanılabilecek bir bölge olarak kullanmamıştı.

Hamas, “balayı” sürecinde yani on yılı aÅŸkın bir süre Suriye ile kurduÄŸu iliÅŸkiden çok faydalandı. 2012 yılına kadar Hamas’ın siyasi kanadı Åžam’daydı. Beyrut’ta da büyük bir ofisi vardı ve Hizbullah ile iliÅŸkilerini bu ofis üzerinden yürütüyordu. Bu iliÅŸki, çoÄŸunlukla silah geliÅŸtirmede yapılan iÅŸbirliÄŸine, operasyonel ilkeler üzerine bilgi paylaşımına ve Hamas’ın Hizbullah’ın askeri eÄŸitim kamplarını kullanmasına hizmet ediyordu. Hamas bugüne kadar hiçbir zaman Hizbullah saflarına karışmak gibi bir niyet sergilememiÅŸti. Halid MeÅŸal liderliÄŸindeki Hamas, Lübnan’dan Ä°srail’e karşı yeni bir cephe açma fikrine sıcak bakmıyor; Hizbullah ile bu konuda mesafeyi koruyordu.

Hamas’ın siyasi büro baÅŸkan yardımcılığı makamına gelen Salih Aruri, geçtiÄŸimiz yıl Lübnan’a yerleÅŸene kadar gidiÅŸat böyleydi. Fakat ÅŸu bir gerçek ki son birkaç aydır Aruri, hareketin liderlik konseptinde stratejik bir deÄŸiÅŸim süreci iÅŸletiyor.

Aruri, Beyrut’ta ilk olarak AÄŸustos 2017’de Ä°ran parlamentosu uluslararası iliÅŸkiler komisyonu baÅŸkanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ile görüÅŸtüÄŸü bir toplantıda görüntülendi. Aynı fotoÄŸraflarda ayrıca Hamas’ın uluslararası iliÅŸkiler sorumlusu Usame Hamdan ve Lübnan temsilcisi Ali Bereke de vardı.

Aruri’nin Beyrut’a varışı, Hamas’ın Lübnan’daki temsiliyetini güçlendirdi. O güne kadar Hamas’ın Lübnan ofisi, özellikle de Suriye krizinden sonra yalnızca Lübnan’daki varlığını temsil ediyordu. Hamas’ın Suriye yönetimi ve Ä°ran ile yaÅŸadığı kopuÅŸ, Hizbullah ile olan iliÅŸkilere de yansımıştı. Fakat her ÅŸey Aruri gelene kadardı. Aralarında Hizbullah lideri Hasan Nasrallah da olmak üzere Hizbullah’ın üst düzey yetkilileri ile olan baÄŸlantılarını avantaja çeviren Aruri, Lübnan’daki Ä°ran temsilcileriyle de olumlu bir süreç iÅŸleterek Ä°ran’ın Hamas’a olan desteÄŸini canlandırmayı baÅŸardı.

Artık Tahran ile iliÅŸkiler diriltildi ve Aruri bir sonraki aÅŸamaya geçti: Lübnan’da Hamas’a ait askeri bir altyapı kurma aÅŸaması. Aruri’nin amacı tıpkı Ä°stanbul’da yaptığı gibi Lübnan’da bir operasyon üssü kurmak fakat bu kez Ä°srail sınırında olmanın büyük avantajını da kullanmak istiyor… Hamas’ın, Lübnan’da kuracağı bu üs, operasyonel eÄŸitimlerin verildiÄŸi bir mekan olabileceÄŸi gibi Ä°srail’e karşı yalnızca Gazze’den yani güneyden yani Ä°srail’in ablukası ve Mısır’ın sürekli baskısı altında olan bölgeyle sınırlı bir tehdit olmaktansa karşı kuzeyden de etkili bir tehdit oluÅŸturma amacına hizmet edecek.

El-Monitor’e konuÅŸan Filistinli bir güvenlik yetkilisi Hamas’ın siyasi ve askeri olarak yoÄŸun bir baskı altında olduÄŸunu aktarıyor. Mısır’dan Gazze’ye gizlice silah sokmak çok zor. Hareketin içinde bulunduÄŸu büyük ekonomik sıkıntı ise Gazze’de silah üretme kapasitesini sınırlıyor. “MühürlenmiÅŸ Gazze’ye geliÅŸmiÅŸ silahlar sokmak, önümüzdeki süreçte hiç ÅŸüphesiz çok daha zor olacak”.

14 Ocak’ta Lübnan basınında çıkan bir suikast giriÅŸimi haberi, Hamas mensuplarının ülkedeki varlığını kanıtlıyor. Ebu Hamza kod adıyla bilinen Muhammed Hamdan, Lübnan’ın sahil kenti olan Sayda’da arabasına konulan bir bombanın patlaması neticesinde yaralanmıştı. Hamas, ilk yaptığı açıklamayla bu suikast giriÅŸiminden Ä°srail’in sorumlu olduÄŸu dile getirdi. Bölge sakinlerinin saldırının olduÄŸu dakikalarda gökyüzünde Ä°srail’e ait bir casus uçak gördüklerini iddia etmiÅŸ olması da Hamas’ın bu suçlamasını güçlendirmiÅŸti.

Ä°lk gelen haberlerde Ebu Hamza’nın Hamas’ın üst düzey isimlerinden Usame Hamdan’ın akrabası olduÄŸu belirtilmiÅŸ fakat sonrasında bunun doÄŸru olmadığı açıklandı. Hamas yetkilileri soyisimleri aynı olmasına raÄŸmen Muhammed Hamdan ile Usame Hamdan arasında herhangi bir akrabalık bağı ya da iliÅŸki olmadığını net ifadelerle dile getirdiler.

Bu suikast giriÅŸimi, kim tarafından gerçekleÅŸtirilmiÅŸ olursa olsun, Hamas’ın Ä°srail sınırına 50 km mesafedeki Sayda kentinde Eymen Åžanaa liderliÄŸinde bir ofisi olduÄŸunu ifÅŸa etmiÅŸ oldu. Öyle görünüyor ki bu ofis, Liberman’ın konuÅŸmasında bahsettiÄŸi Hamas’ın Lübnan’da kurduÄŸu operasyonel altyapının en ön safını temsil ediyor.

Muhtemelen Hamas’ın askeri ve siyasi liderleri, Aruri de bu isimlere dahil, Ä°srail’e karşı Celile’deki günlük yaÅŸama zarar verecek potansiyelde bir tehdit oluÅŸturabileceklerine inanmıyorlardır. Fakat Ä°srail ile yeni bir savaÅŸa girmek zorunda kaldıklarında ve Gazze’deki kontrollerinin tehdit altında olduÄŸunu hissettiklerinde, Lübnan’ın güneyinden Hizbullah’ın desteÄŸiyle harekete geçebilecek ve belki de Hizbullah’ın Ä°srail ile savaÅŸmasına zemin hazırlayacaklar.